ژانگ سیجی، وکیل چینی که از موکلان جنجالی سیاسی خود از جمله پیروان مائو تسه تونگ، مخالفان دوره تیان آنمن، مقامات پاکسازی شده و قربانیان پلیس و الهام بخش نسل های وکلای حقوق بشر با حمایت خود دفاع کرده است، در ۲۴ ژوئن در پکن درگذشت. او 94 ساله بود.
مرگ او در بیمارستان توسط وکیل وو لوان، ژائویان در پکن، جایی که او به عنوان وکیل اولیه خدمت می کرد، اعلام شد. فو کیسین، وکیلی که سال ها با آقای ژانگ کار کرده است، گفت که علت آن سرطان بود.
آقای ژانگ از جنگ و سپس آزار و شکنجه در زمان مائوتسه تونگ جان سالم به در برد تا به یکی از مشهورترین وکلای چین تبدیل شود. پیروزی های کامل در دادگاه های تحت کنترل حزب کمونیست نادر بود. اما آقای ژانگ نپذیرفت که فقط یک تزئین وجود دارد. او از تمهیدات پرزحمت و استدلال شدید برای بی اعتبار ساختن اتهامات کثیف دادستانی، به چالش کشیدن اتهامات کیفرخواست و در مواقعی برای کسب پیروزی استفاده کرد.
آقای ژانگ در مصاحبه ای که در سال 2008 منتشر شد گفت: “در کشور ما افرادی هستند که امروزه وکلای چینی گلدان های تزئین شده را می بینند. اما حتی اگر آن را در گلدان قرار دهید، باز هم حق دارید تصمیم بگیرید که این کار را انجام دهید.” این یک گل سرخ پوشیده از شبنم با خار یا یک تکه علف سگ خواهد بود.»
آقای ژانگ کار خود را به عنوان یک مقام دربار در پکن آغاز کرد و به خدمت به انقلاب کمونیستی افتخار می کرد. پس از سرکوب مسلحانه اعتراضات در سال 1989، وی به شدت از افرادی که متهم به دامن زدن به “اغتشاشات ضد انقلابی” بودند دفاع کرد.
تلاش های او سرمشقی برای سایر وکلای چینی بود که به طور فزاینده ای از قدرت دولتی سوء استفاده می کردند. در دهه آخر زندگی آقای ژانگ، رهبر چین، شی جین پینگ، تلاش کرد تا جنبش به اصطلاح دفاع از حقوق بشر را خفه کند، صدها وکیل و فعال حقوقی را رد صلاحیت، دستگیر و زندانی کرد.
خانم فو که از اوایل دهه 1990 با آقای ژانگ کار می کرد، گفت: “او سرسخت تر بود و بعد از هر شکست می جنگید. او شکست ناپذیر بود.” چین باید انجام می داد، وکلا قطعا نقش مهمی در این روند داشتند.»
آقای ژانگ در 12 نوامبر 1927 در ژنگژو، مرکز چین به دنیا آمد و بزرگترین فرزند از 10 فرزند بود. پدرش، ژانگ جینگ تانگ، پزشک بود و مادرش، منگ یانرونگ، خانه را اداره می کرد. او در خاطرات خود که در سال 2014 در هنگ کنگ منتشر شد، نوشت که آقای ژانگ که در زمان تهاجم ژاپن به چین بزرگ شد، برای اولین بار قصد داشت دیپلماسی را برای کمک به میهن خود مطالعه کند.
با پیشروی نیروهای ژاپنی در زمین، خانواده به جنوب غربی چین نقل مکان کردند. چند روز پس از رسیدن به سن شانزده سالگی، آقای چانگ به ارتش دولت ناسیونالیست پیوست و برای جنگ به منطقه مرزی بین هند و برمه اعزام شد. پس از شکست ژاپن، او وارد دانشگاه چائویانگ پکن شد و در آنجا حقوق خواند. او همچنین به طور فزاینده ای درگیر سیاست حزب کمونیست زیرزمینی شد.
هنگامی که نیروهای مائو در سال 1949 به قدرت رسیدند، آقای ژانگ، یکی از معدود فعالان حزبی با آموزش حقوقی، مأمور شد به عنوان قاضی دادگاه پکن خدمت کند، حتی اگر او تنها 21 سال داشت. زمانی که از مقامات قدیمی دربار انتقاد می کرد، زبانش را به زبان می آورد، هرچند بعداً از این که خیلی خشن بود پشیمان شد.
همانطور که مائو چنگال خود را سخت تر کرد، آقای چانگ نیز هدف سوء ظن و انتقاد رسمی قرار گرفت، تا حدی به دلیل حضور در نیروهای شکست خورده ناسیونالیست. او که در سال 1957 به عنوان یک “جناح راست” طبقه بندی شد، از عضویت حزب کمونیست محروم شد و برای کار در روستا فرستاده شد. کتب حقوقی او به عنوان کاغذ قراضه فرستاده شد. او بعداً در مدرسه‌ای در پکن تحصیل کرد و به نظر می‌رسد که شغل حقوقی‌اش پشت سر او مانده است.
پس از مرگ مائو در سال 1976، زمانی که رهبران جدید چین شروع به بازسازی سیستم حقوقی کردند، نیاز به استعدادهای آقای ژانگ دوباره ظاهر شد. او در سال 1980 درخواستی برای کار به عنوان وکیل مدافع برای باند چهار و دیگر مقامات سابقی که به دلیل نقش خود در انقلاب فرهنگی با محاکمه روبرو هستند دریافت کرد. وکلای باتجربه تر از شغل پر فشار خودداری کردند. آقای چانگ با اینکه از انقلاب فرهنگی متنفر بود، موافقت کرد.
متهمان – از جمله جیانگ چینگ، بیوه مائو – به غصب قدرت و آزار و اذیت مقامات متهم شدند. خانم جیانگ پیشنهاد آقای ژانگ برای وکالت از او را رد کرد و بعداً گفت که از اینکه نمی‌توانست به شدت از او در دادگاهی که به شدت تمرین شده بود دفاع کند پشیمان است.
هنگامی که یکی دیگر از مقامات سابق، لی زوپینگ، به محاکمه رفت، آقای ژانگ و همکارانش قضات را متقاعد کردند که دو مورد از جدی ترین اتهامات را رد کنند. خانم جیانگ به اعدام تعلیقی محکوم شد که به حبس ابد تبدیل شد. آقای لی به 17 سال زندان محکوم شد.
آقای ژانگ پس از سال 1989، زمانی که از فعالان و یک مقام ارشد سابق، بائو تانگ، که توسط حزب کمونیست به حمایت از تظاهرات میدان تیان آن من برای درخواست آزادسازی سیاسی متهم شده بود، دفاع کرد، به تجارت دفاع جنایی بازگشت.
آقای بائو در پیامی مکتوب گفت، آقای ژانگ “قلب و روح خود را برای دفاع از حقوق شهروندان و کرامت قانون گذاشته است”. آقای بائو به هفت سال زندان محکوم شد، اگرچه او و آقای ژانگ به طور سیستماتیک اتهامات را در محاکمه سال 1992 به چالش کشیدند. آقای بائو نوشت: “قانون همیشه یک نبرد بازنده است، زیرا سیاست را می سازد.” بائو نوشت.
در دهه 1990، آقای چانگ استراتژی خود را اصلاح کرده بود. شناسایی نقاط ضعف در پرونده دادستان؛ و ایجاد یک استدلال قوی که بتواند قضات را متقاعد یا شرمنده کند تا اتهامات را کاهش دهند یا احکام نسبتاً سبکی صادر کنند. مشتریان سابق می‌گویند حتی اگر دادگاه‌ها معمولاً استدلال‌های او را برای بی‌گناه‌شدن کسی نادیده می‌گرفتند، آقای ژانگ در هر گوشه‌ای کار می‌کرد.
ژائو یو، روزنامه نگار پکنی که آقای ژانگ در سال 1994 از او دفاع کرد، در مصاحبه ای گفت: “ژانگ سیجی همیشه طبق قوانین چین دفاع کرده است.” او پس از متهم شدن به افشای اسرار دولتی، دادگاه را به پذیرش اتهامات کمتر متهم کرد.
خانم ژائو گفت: “این قانون ایرادات زیادی دارد، اما او همیشه در این چارچوب مکان هایی را پیدا می کند که به موکلش کمک کند.”
آقای ژانگ در ده ها پرونده طولانی مدت به حمایت یا مشاوره از مشتریان ادامه داده است و به دنبال حفظ آرامش در برابر موانعی است که توسط دادستان ها و مقامات دادگاه ایجاد می شود.
در میان کسانی که توسط تنزین دئود ریمپوچه، یک راهب بودایی تبتی که به اتهام بمب گذاری که طرفدارانش آن را جعلی دانسته بودند، مجرم شناخته شد. وو یینگ، زنی تاجر که با یک اتهام ناقص کلاهبرداری مالی، مبارزه کرد و در نهایت حکم اعدام را لغو کرد. وینی شوبین، کارگر کارخانه که در سال 1995 به اتهامات دروغین تجاوز جنسی و قتل اعدام شد. در سال 2016، عالی ترین دادگاه چین آقای نی را تبرئه کرد.
بو ژی کیانگ، یک وکیل پکن که با آقای ژانگ روی پرونده ها کار کرده است، در مصاحبه ای گفت: «حتی در دهه 60، 70 و 80 سالگی، او در شناسایی پیوندها و حقایق حقوقی مهم بسیار تیز بود.
آقای بو در سال 2014 پس از شرکت در جلسه ای در پکن به مناسبت بیست و پنجمین سالگرد سرکوب میدان تیان آن من دستگیر شد و آقای ژانگ در حال آماده شدن برای دفاع از او بود که دچار سکته مغزی شد و او را مجبور کرد کار خود را در دادگاه کاهش دهد. آقای ژانگ به توصیه و تشویق وکلای چینی ادامه داد و گاه کسانی را که فکر می‌کردند تبلیغات را بر منافع موکلان خود ترجیح می‌دهند، توبیخ می‌کرد.
“اکنون افرادی مانند او کجا هستند؟” از آقای پو پرسید که در دادگاه از خدمت منع شده بود. “واقعاً هرگز شخص دیگری مانند او وجود نخواهد داشت.”
از آقای ژانگ همسرش چو یوان به یادگار مانده است. پسر، ژانگ جی؛ دختر، ژانگ جیان؛ نوه یک نوه. سه برادر؛ و چهار خواهر
پس از مرگ او، بسیاری از وکلای چینی ادای احترام کردند. آقای پو گفت که مقامات مراسم تشییع جنازه او را کوتاه نگه داشتند و تعداد شرکت کنندگان به 20 نفر محدود شد و به محدودیت های کووید اشاره کرد.
او گفت که نگرانی واقعی آنها میراث آقای ژانگ است.
آقای ژانگ که در سال 2014 در هنگ کنگ صحبت می کرد، گفت: “من آماده نیستم که مجبور شوم، بنابراین باید دائماً به مقابله بپردازم.” اما در چین معاصر، وی افزود: دستیابی به اهداف تامین حقوق و دفاع از عدالت غیرممکن است و بر این امر اشک ریخته شده است.
