در حالی که روسیه به دنبال یافتن خریداران جدیدی برای نفت خود است تا از تحریم های شدیدتر غرب جلوگیری کند، سهم بازار دو متحد خود – ایران و ونزوئلا – را کاهش می دهد و جنگ قیمتی را آغاز می کند که می تواند به همه آنها آسیب برساند.
به گفته تحلیلگران و بازرگانان نفت، رقابت بر سر فروش به آسیا، ونزوئلا و ایران را به رقبای سرسخت نفت خام واداشته است تا تلاش کنند تا در بازارهای محدود صادرات تحریم شده خود را حفظ کنند.
و اگرچه ایران و ونزوئلا علناً اعلام کرده‌اند که به روسیه نزدیک هستند، کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که در صورت تشدید نبرد نفتی، تنش‌ها با کرملین افزایش خواهد یافت، حتی زمانی که رهبر آن، ولادیمیر پوتین، برای تقویت اتحادهای خود تلاش می‌کند. و دولت او روز سه شنبه اعلام کرد که هفته آینده سفری نادر به خارج از کشور به پایتخت ایران، تهران خواهد داشت.
به نظر می رسد رقابت نفتی که با تهاجم روسیه به اوکراین به راه افتاده است، ونزوئلا را پس از سال ها بن بست عمیق در روابط بر سر نقض انتخابات و نقض حقوق بشر توسط رهبر مستبد این کشور، اندکی به غرب نزدیک می کند. به گفته یکی از مدیران نفت ونزوئلا و یک مقام محلی، شورون، آخرین تولیدکننده نفت آمریکا در آنجا، با دولت ونزوئلا مذاکره کرده است.
هرگونه معامله بالقوه برای آوردن بیشتر نفت خام ونزوئلا به بازارهای جهانی به ایالات متحده کمک خواهد کرد که به طور فزاینده ای به دنبال کاهش قیمت نفت برای محدود کردن آسیب به اقتصادهای غربی ناشی از جنگ و تحریم نفت روسیه است. پیامدهای اقتصادی حمایت از اوکراین در مبارزه با همسایه بزرگترش در حال کاهش است.
فرانسیسکو مونالدی، کارشناس سیاست نفتی ونزوئلا در دانشگاه رایس گفت: «جنگ نشان می‌دهد که کشورها منافع دارند، نه دشمن یا دوست».
افزایش قیمت انرژی به سوخت‌های فسیلی اهمیتی داد که آخرین بار در دهه 1970 از آن برخوردار بود و تأثیر سیاست‌های کرملین را بسیار فراتر از میدان‌های جنگ تشدید کرد، در زمانی که بسیاری از رهبران جهان امیدوار بودند شروع به حذف تدریجی نفت برای مهار تغییرات آب و هوایی کنند.
دانیل یرگین، کارشناس برجسته انرژی و نویسنده کتاب نقشه جدید: انرژی، آب و هوا و می گوید: بحران انرژی آخرین بقایای اقتصاد جهانی پس از جنگ سرد را آشکار می کند و دوره جدیدی از رقابت قدرت های بزرگ را در دنیایی که به طور فزاینده ای از هم پاشیده شده است، نشان می دهد. تضاد ملل
او گفت: «نفت و گاز طبیعی در نتیجه این درگیری جدید نقش محوری دارند.
بازگشت نفت و گاز – و این واقعیت که بیشتر ذخایر جهان از روسیه تامین می شود – قدرتمندترین سلاح پوتین در برابر غرب بوده است و به او اهرم ژئوپلیتیکی بسیار فراتر از موقعیت کشورش به عنوان یازدهمین اقتصاد بزرگ جهان می دهد.
درک بهتر جنگ روسیه و اوکراین
نه در اوایل جنگ، زمانی که ایالات متحده شروع به ترغیب متفقین برای مجازات روسیه کرد، که منجر به وعده تحریم نفتی توسط اروپا شد. امید این بود که قطع ارتباط مسکو از آن بازار به محروم شدن آن از درآمد جنگی کمک کند.
در عوض، قیمت نفت افزایش یافت و به سطوحی رسید که از سال 2008 مشاهده نشده بود. درآمدهای نفتی روسیه افزایش یافت و همچنان به ماشین جنگی دامن زد.
زمانی که روسیه شروع به از دست دادن بازارهای غربی خود کرد، چین و هند با وجود درخواست های اولیه ایالات متحده، موافقت کردند که نفت بیشتری را با تخفیف خریداری کنند.
دولت بایدن اکنون بار دیگر در تلاش است تا از روسیه پیشی بگیرد. علیرغم سردی روابط، رئیس جمهور بایدن در این هفته به عربستان سعودی سفر می کند، کشور خلیجی که غرب می خواهد تا زمانی که قیمت نفت کاهش یابد، نفت بیشتری به آن پمپاژ کند. مقامات آمریکایی طرحی را با هدف تعیین قیمت نفت روسیه پیشنهاد کرده اند.
در حال حاضر، روسیه حداقل در یک نبرد کوتاه مدت با غرب بر سر درآمدهای نفتی پیروز شده است. اما اگر ایران و ونزوئلا درد شدید اقتصادی را احساس کنند، ممکن است بهای ژئوپلیتیکی داشته باشد. هر دو کشور مدت‌ها متحد روسیه بوده‌اند، و این یکی از معدود کشورهایی است که در زمانی که بسیاری از جهان رویگردان شدند، به آنها کمک اقتصادی کرد.
ونزوئلا و ایران آمارهای مربوط به نفت را به عنوان یک راز دولتی تلقی می‌کنند، بنابراین تشخیص اینکه آیا درآمد در حال کاهش است یا از دست دادن سهم بازار، قیمت‌های معیار بالاتر برای نفت خام فروخته شده را جبران می‌کند، دشوار است. اما به گفته یک تاجر و تحلیلگر، حجم صادرات ایران در حال کاهش است که مانع از بهره مندی کشور از مزایای افزایش قیمت انرژی می شود.
به گفته کارشناسان انرژی و مدیران نفت ونزوئلا، تخفیف‌های ارائه شده توسط شرکت نفت دولتی ونزوئلا، PDVSA، به پالایشگاه‌های چینی از زمان حمله به اوکراین به بالاترین حد خود رسیده است. یک بشکه از عیار اصلی نفت خام این کشور، معروف به مری، در حال حاضر در آسیا تا 45 دلار کمتر از برنت فروخته می شود، نفت خامی که برای تعیین قیمت جهانی نفت استفاده می شود و در حال حاضر حدود 100 دلار در هر بشکه معامله می شود.
به گفته مدیر نفت ونزوئلا که خواست نامش فاش نشود تا درباره یک موضوع حساس صحبت کند، قبل از جنگ، کاهش حدود نصف میزان فعلی بود.
بدتر از آن، از زمان آغاز جنگ، شرکت‌های کشتیرانی روسیه پرداخت نفت خام به PDVSA را که از طرف خود در آسیا می‌فروشند، متوقف کرده‌اند و این کشور را از یک منبع درآمد مهم محروم کرده‌اند. سال گذشته، این طرح 1.5 میلیارد دلار برای دولت ونزوئلا ایجاد کرد که یک چهارم کل درآمد نفتی دولت است.
ریسا گریس تارگو، تحلیلگر آمریکای لاتین در گروه مشاوره ریسک Eurasia می گوید: «روسیه تحت تحریم در تلاش است تا متحد قابل اعتماد ونزوئلا باشد. روابط اقتصادی که برای مدتی برقرار بوده، تیره شده است».
سارا وخچوری، کارشناس نفت در SBV Energy International، یک شرکت مشاوره متمرکز بر خاورمیانه، گفت که ایران با مشکلات مشابهی روبرو است.
او گفت که دولت چین تا حدی واردات روسیه را در اولویت قرار داده است زیرا روابط استراتژیک نزدیک تری با همسایه شمالی خود دارد.
بر اساس ارقام مرکز حسابرسی ایران، در دو ماه اول سال قمری ایران که از اواخر اسفند ماه آغاز شد، این کشور تنها 37 درصد از درآمد پیش بینی شده خود را برای این دوره کسب کرده است.
یک تاجر نفتی ایرانی که به دلیل حساسیت موضوع نخواست نامش فاش شود، گفت: رقابت روسیه صادرات نفت ایران به چین را بیش از یک سوم سطح قبل از جنگ کاهش داده است.
این تاجر گفت که صادرات ایران به آسیا به حدود 700 هزار بشکه در روز کاهش یافته است که نیمی از حجم صادراتی است که کشور برای بودجه سالانه خود به آن متکی است.
علیرضا حقیگی، تحلیلگر سیاسی مقیم کانادا، گفت: «ایران در شرایط اقتصادی و سیاسی عالی در محیط پس از جنگ اوکراین قرار دارد.
سایر متحدان کرملین استفاده روسیه از انرژی را به عنوان اهرم فشار احساس کرده اند. هفته گذشته، دادگاه مسکو به طور غیرمنتظره ای دستور بسته شدن خط لوله مهمی را که نفت را از قزاقستان از طریق روسیه به مدت یک ماه حمل می کند، به اتهام نقض محیط زیست صادر کرد. این حکم دادگاه که از آن زمان لغو شده است، به نظر می رسد هشداری برای قاسم جومارت توکایف، رئیس جمهور قزاقستان است که از نسخه کرملین از جنگ فاصله گرفته و گفته است که مناطق جدایی طلب مورد حمایت روسیه در اوکراین را به رسمیت نمی شناسد.
جورج ولوشین، کارشناس و مشاور در معرض خطر مستقر در پاریس، به Aperio Intelligence گفت.
علیرغم افزایش رقابت اقتصادی، ایران و ونزوئلا همبستگی عمومی خود را با آقای پوتین حفظ کرده اند. در جلسات مکرر حضوری از زمان آغاز جنگ، مقامات ارشد کرملین و همتایان ایرانی و ونزوئلای آنها قول داده اند برای شکست دادن تحریم های ایالات متحده به نیروها بپیوندند.
اما به طرز متناقضی، افزایش شدید قیمت انرژی ممکن است منافع ونزوئلا و ایران را به غرب نزدیک کند.
هر دو کشور به شدت می خواهند نفت بیشتری بفروشند و ایالات متحده و اروپا باید منابع جدید انرژی برای کاهش قیمت سوخت داخلی بیابند.
در تحولی شگفت‌انگیز، مقامات ارشد آمریکایی از زمان آغاز جنگ دو بار به کاراکاس، پایتخت ونزوئلا سفر کرده‌اند و مذاکرات مستقیمی را با دولت نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور، رهبر مستبدی که ایالات متحده آن را غیرقانونی می‌داند، آغاز کرده‌اند.
کاخ سفید گفت که این سفرها بر تضمین آزادی زندانیان آمریکایی در کاراکاس متمرکز بوده است. اما آگاهان از محتوای این دیدارها گفتند که در این دو سفر امکان از سرگیری صادرات نفت ونزوئلا به آمریکا مورد بررسی قرار گرفت.
تحت فشار اروپا، دولت بایدن ماه گذشته بی سر و صدا به شرکت نفت ایتالیایی انی و همتای اسپانیایی اش رپسول اجازه داد تا نفت ونزوئلا را به اروپا صادر کنند و شکاف دیگری در سیاست رسمی برای منزوی کردن اقتصاد مادورو ایجاد کرد.
در همین حال، به گفته یک مقام ونزوئلا و یکی دیگر از افراد آشنا با این مذاکرات، غول انرژی آمریکایی شورون در حال مذاکره برای توافقی است که به آن اجازه می دهد تولیدات خود را از میادین نفتی ونزوئلا برای اولین بار از سال 2019 به ایالات متحده صادر کند.
این شرکت از اظهار نظر در مورد معامله گزارش شده خودداری کرد و افزود که با قوانین تحریم های موجود مطابقت دارد.
برخی از مقامات ایرانی نیز سعی دارند از رویارویی غرب و روسیه به نفع کشورشان سوء استفاده کنند.
جناح‌های سیاسی حامی توافق هسته‌ای با غرب استدلال می‌کنند که اخراج روسیه از بازار انرژی اروپا به ایران فرصتی می‌دهد تا در صورت دستیابی رهبران کشور به مصالحه، مشتریان نفت غربی را به دست آورد. در واقع، هم ایران و هم ونزوئلا به دنبال جبران کاری هستند که روسیه در آسیا با آنها انجام می دهد، با تصاحب سهم بازار غرب که روسیه از دست داده است.
خانم وخشوری، کارشناس انرژی گفت: «ایران رنج انرژی کشورهای اتحادیه اروپا را می‌داند و این ممکن است بدتر شود». “در نهایت به نفع ایران.”
اولگ ماتسنیفو ماریانا مارتینزو جک نیکاس و روث مک کلین مشارکت در تهیه گزارش و تحقیق.
