چگونه بازار جهانی کربن جدید می تواند پیشرفت آب و هوا را اغراق کند

پس از تصویب نهایی مقررات مربوطه در کنفرانس آب و هوای سازمان ملل در گلاسکو در اوایل ماه جاری، کشورها آماده ایجاد یک بازار بین المللی کربن هستند.

بر اساس توافقنامه COP26، کشورها باید به زودی قادر به خرید و فروش اعتبار کربن مورد تایید سازمان ملل از یکدیگر و استفاده از آنها به عنوان راهی برای دستیابی به تعهدات خود در کاهش گازهای گلخانه ای تحت توافقنامه آب و هوای پاریس باشند.

اما برخی از ناظران نگرانند که این مقررات حاوی نقص‌های عمده‌ای باشد که می‌تواند نشان دهد که کشورها واقعاً در حال پیشرفت بیش از حد در زمینه انتشار هستند. دیگران هشدار می‌دهند که این معامله می‌تواند ایجاد اعتبارات کربن را در یک بازار متفاوت اختیاری جبران کند، که به دلیل اغراق‌آمیز بودن مزایای آب و هوایی نیز مورد انتقاد قرار گرفته است.

اعتبارات کربن، یا جبران، از پروژه هایی ایجاد می شود که ادعا می کنند از انتشار یک تن دی اکسید کربن جلوگیری می کنند یا همان مقدار را از جو منتشر می کنند. آنها عمدتاً برای روش هایی مانند توقف جنگل زدایی، کاشت درختان و اتخاذ تکنیک های خاص مدیریت خاک اعطا می شوند.

یک نهاد نظارتی جدید، که قرار است سال آینده تشکیل جلسه دهد، رویه های نهایی را برای صدور گواهی، نظارت و تایید پروژه هایی که به دنبال فروش اعتبارات کربن مورد تایید سازمان ملل هستند، ایجاد خواهد کرد. توافقنامه گلاسکو فرآیند جداگانه ای را برای کشورها برای دریافت وام برای اهداف خود در پاریس ایجاد می کند که به آنها امکان می دهد در پروژه های کاهش انتشار آب و هوا با سایر کشورها همکاری کنند، مانند تأمین مالی پروژه های انرژی تجدیدپذیر سایر کشورها.

کارشناسان در مورد اینکه بازار مورد حمایت سازمان ملل چقدر بزرگ خواهد بود، قوانین جدید واقعاً چه کاری انجام می دهند و چگونه جزئیات ممکن است با تعیین روش نهایی تغییر کند، اختلاف نظر دارند. جسیکا گرین، دانشیار علوم سیاسی در دانشگاه تورنتو، که بر مدیریت آب و هوا و بازار کربن تمرکز دارد، می‌گوید: «به آهستگی، پیوسته، زیرساخت‌هایی برای تجارت بیشتر کربن به‌عنوان یک کالا ایجاد می‌شود».

ایالات متحده و اتحادیه اروپا گفته اند که قصد ندارند برای دستیابی به اهداف انتشار گازهای گلخانه ای خود بر اساس توافقنامه پاریس به اعتبارات کربن متکی باشند. اما طبق گزارش Carbon Brief، کانادا، ژاپن، نیوزلند، نروژ، کره جنوبی و سوئیس اعتبارات کربن را اجرا خواهند کرد. در واقع، سوئیس در حال حاضر پروژه‌هایی را در پرو، غنا و تایلند تامین مالی می‌کند، به این امید که این طرح‌ها برای هدف پاریس لحاظ شود.

اکثر ناظران در گلاسکو حداقل از یک دستاورد مهم قدردانی می کنند: قوانین تا حد زیادی از شمارش مضاعف پیشرفت آب و هوا جلوگیری می کند. این بدان معناست که دو کشور که با اعتبارات کربن معامله می‌کنند، نمی‌توانند سودهای آب و هوایی را برای اهداف پاریس خود اعمال کنند. ملتی که اعتباری را می‌خرد، یا اعتباری را که از آن ایجاد شده نگه می‌دارد، می‌تواند همین کار را انجام دهد.

بازار اختیاری

اما برخی از کارشناسان نگرانند که هنوز مسیرهایی با شمارش دوگانه وجود داشته باشد.

توسعه‌دهندگان پروژه افست مدت‌هاست که توانسته‌اند اعتبار کربن را از طریق برنامه‌های داوطلبانه که توسط رجیستری‌هایی مانند Vera یا Gold Standard مدیریت می‌شوند، تولید و بفروشند. شرکت‌های نفت و گاز، خطوط هوایی و غول‌های فناوری به‌طور فزاینده‌ای از طریق انواع برنامه‌ها، در تلاش برای دستیابی به اهداف آلایندگی خالص صفر، اقدام به خرید جبران خسارت می‌کنند.

دنی کلاینوارد، مدیر سیاست در CarbonPlan، که یکپارچگی تلاش‌های استخراج کربن را تجزیه و تحلیل می‌کند، گفت: قوانین جدید سازمان ملل متحد رویکردی را به این بازار ارائه می‌کند.

این نشان می‌دهد که توسعه‌دهندگان پروژه در برزیل می‌توانند در بازارهای داوطلبانه به فروش می‌رسند، یعنی زمانی که خود کشور بتواند آن سود کربن را برای پیشرفت انتشار گازهای گلخانه‌ای خود تحت توافق‌نامه پاریس اعمال کند. کالنوارد می‌گوید، این بدان معناست که هنوز هم ممکن است بین کشورها و شرکت‌هایی که ادعا می‌کنند همان اعتبارات، انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را کاهش داده‌اند، برخورد مضاعف وجود داشته باشد.

جف جی میچل / گتی ایماژ

یک مشکل دیگر این است که مطالعات و روایت‌های تحقیقی دریافته‌اند که برنامه‌های جبران داوطلبانه می‌توانند سطوح دی اکسید کربن را به دلیل انواع مشکلات حسابداری تشدید یا کاهش دهند. اما این واقعیت که سازمان ملل این برنامه‌ها را تنظیم نمی‌کند، ممکن است شفافیت بازار را فراهم کند که تقاضا برای این جبران‌ها را افزایش می‌دهد و منجر به توسعه پروژه‌های بیشتری با مزایای آب و هوایی مشکوک می‌شود.

کالنوارد می گوید: «این یک چراغ سبز کامل برای افزایش مستمر آن بازارها است.

برخی از ناظران بر این باورند که بسیاری از کشورها ترجیح می‌دهند از اعتبار فروخته شده در بازار داوطلبانه برای اهداف پاریس خود استفاده نکنند. به طور مشابه، برخی بازارها ممکن است بین اعتبارات استفاده شده یا استفاده نشده توسط کشورها از این طریق تمایز قائل شوند تا اعتبار نسبی آنها را نشان دهد و ارزش آنها را بر این اساس تعیین کند.

«به همین دلیل است [corresponding adjustments] متیو براندر، مدرس ارشد حسابداری کربن در دانشکده بازرگانی دانشگاه ادینبورگ، در ایمیلی نوشت: ادعاهای جبران اختیاری برای اطمینان از یکپارچگی محیطی مورد نیاز است، سپس بازار در آن جهت حرکت خواهد کرد.

ناسازگار حسابداری

لامبرت اشنایدر، هماهنگ کننده تحقیقاتی برای سیاست بین المللی آب و هوا در موسسه Oiko در آلمان، در تحلیلی در اوایل ماه جاری به “خلاف بزرگ” دیگری اشاره کرد.

اشنایدر که بخشی از مذاکرات اتحادیه اروپا درباره قوانین بازار کربن بود، گفت: این قوانین به کشورهای مختلف اجازه می دهد تا از روش های حسابداری متفاوتی برای اعتبارات کربنی که در زمان های مختلف تولید و فروخته می شوند، استفاده کنند. این می تواند به شمارش مضاعف منجر شود. او گفت که در یک مورد، نیمی از انتشار گازهای گلخانه ای کاهش یافته از مجموعه ای از اعتبارات کربن را دو کشور می توانند ادعا کنند.

در هر صورت، نتایج سیستم حسابداری می تواند در طول زمان، کم و بیش، متعادل شود، اگر همه کشورها همیشه از یکسان استفاده کنند. اما در عوض، هر کشوری می‌تواند هر بار که پیشرفت را گزارش می‌کند سودآورترین روش را انتخاب کند، که می‌تواند محاسبات کل کربن را مخدوش کند.

اشنایدر می گوید: «مشکل چیدن گیلاس است.

مزایای آب و هوایی مشکوک

یکی دیگر از زمینه‌های نگرانی این است که این قوانین به کشورها اجازه می‌دهد تا اعتبارات خاصی را از برنامه قبلی سازمان ملل به نام مکانیسم توسعه پاک که در پروتکل کیوتو در سال 2005 مجاز شده است، اعمال کنند.

این سیستم انتشار استاندارد را برای پروژه های انرژی پاک در سایر کشورها، مانند مزارع خورشیدی و بادی، به کشورهایی کاهش داد که انتشار گازهای گلخانه ای را که آنها محدود کرده بودند، تامین مالی کردند. این طرح برای تشویق کشورهای ثروتمند به تامین مالی توسعه پایدار در میان فقرا طراحی شده است. آنها بر اساس این فرض که الکتریسیته در غیر این صورت توسط تاسیسات آلوده کننده آب و هوا مانند نیروگاه های زغال سنگ یا گاز طبیعی تولید می شد، اعتبار تولید می کنند.

بر اساس قوانین تصویب شده در گلاسکو، کشورها می توانند به استفاده از اعتبار از چنین پروژه هایی که در سال 2013 یا بعد از آن ثبت شده اند برای اولین مجموعه کاهش انتشار خود (که به معنای سال 2030 است) استفاده کنند.